در این مقاله سعی داریم تعهد سازمانی کارکنان و عوامل موثر بر آن را به طور کامل بررسی کنیم. قبل از هر چیز باید بدانیم هر سازمان دارای اهدافی مشخص است و رسیدن به این اهداف مستلزم تعهد و کارایی نیروی انسانی و کارکنان آن سازمان می باشد. در دیدگاه های قدیمی درباره ی تعهد سازمانی،این مفهوم تک بعدیست و دیدگاه های جدید، آن را چند بعدی عنوان می کند.
[stextbox id=’info’ direction=’rtl’]
در ادامه به بررسی تعریف تعهد سازمانی و سوالاتی در این باره می پردازیم
- تعهد سازمانی کارکنان به چه معناست ؟
- تعهد سازمانی بر چه مواردی تاثیر دارد؟
- چه دیدگاه هایی در رابطه با تعهد سازمانی وجود دارد ؟
- انواع تعهد سازمانی
[/stextbox]
تعهد سازمانی کارکنان به چه معناست ؟
از نگاه صاحب نظران مدیریت به معنای بهره گیری موثر از نیروی انسانی، با کمک برنامه ریزی، سازمان دهی، هدایت رهبری و کنترل، برای رسیدن به اهداف سازمان است. با این تعریف کارایی نیروی انسانی از جمله موضوعات مهمی است که بر سازمان اثر دارد و باید مورد توجه مدیران سازمان قرار گیرد. یکی از عوامل موثر بر عملکرد کارکنان، تعهد آن هاست. تعهد سازمانی، نیرو و انگیزه ایست که موجب می شود افراد سازمان را ترک نکنند و اهداف سازمان را اهداف خود بدانند و برای رسیدن به آن ها، تلاش خود را به کار گیرند.
کارکنان سرمایه های سازمان به حساب می آیند بنابر این رضایت شغلی آن ها یک شاخصه ی راهبردی در حوضه ی منابع انسانیست.
در مورد سازمان هایی که در یک محیط رقابتی فعالیت دارند، رضایت شغلی و در نتیجه تعهد سازمانی کارکنان اهمیت بسیار بالایی دارد. زیرا میزان رضایت آن ها تاثیر مستقیم بر رضایت شغلیشان دارد و این رضایت موجب عملکرد صحیح کارکنان در رابطه با ارباب رجوع و مشتریان می شود.
تعهد سازمانی بر چه مواردی تاثیر دارد؟
غیبت : هر چقدر میزان تعهد سازمانی کارکنان بیشتر باشد، غیبت های عمدی آن ها کمتر خواهد بود
ترک خدمت: زمانی که کارکنان یک سازمان تعهد عاطفی بالایی دارند احتمال ترک سازمان توسط آن ها پایین تر از افرادیست که تعهد آن ها کمتر است
رضایت شغلی: تعهد سازمانی و رضایت شغلی باهم رابطه متقابل دارند. به این معنا که هر چقدر میزان رضایت شغلی فرد بیشتر باشد تعهد سازمانی او بیشتر خواهد بود و همچنین به هر میزان که تعهد سازمانی فردی بالا باشد، از شغل خود رضایت بیشتری دارد.
تاخیر: افراد متعهد در سازمان تمایل دارند که به موقع سر کارشان حاضر شوند. پس بنابر این تاخیر های عمدی و به دفعات زیاد نشان از میزان پایین تعهد فرد دارد.
عملکرد: عملکرد افراد سازمان ، نتیجه ی میزان تلاش آن هاست. و تلاش هر فرد حاصل از نگرش اوست. اگر فرد، اهداف سازمان را برای خود مهم بداند و نسبت به سازمان تعهد عاطفی بالایی داشته باشد، میزان تلاش و کوشش او بیشتر خواهد بود و در نتیجه عملکرد و تاثیر گذاری او بالا می باشد.
استرس شغلی: در این مورد برخی بر این باورند که تعهد سازمانی، با استرس رابطه ی عکس دارد و کارمند متعهد تشویش و نگرانی کارمند غیر متعهد را ندارد. اما برخی دیگر معتقند هر چقدر میزان تعهد بیشتر باشد، استرس فرد بالا تر خواهد بود.
عحین شدن با کار: تعهد سازمانی با عجین شدن با کار رابطه ی مستقیم دارد. هر چقدر فرد خود را بیگانه با سازمان بداند، کمتر با شغل خود عجین خواهد بود
چه دیدگاه هایی در رابطه با تعهد سازمانی وجود دارد ؟
دو دیدگاه در باره تعهد سازمانی مطرح است:
- برخی از صاحب نظران همچون باروچ معنقدند که تعهد سازمانی مسئله ای نا مرتبط است و نیازی به بررسی ندارد. باروچ بر این باور است که شاید تعهد سازمانی برای کارکنان یک پیش شرط مهم باشد اما مهمترین نیست و در دهه های اخیر اهمیت تعهد سازمانی در حال کم شدن است. دراکر نیز می گوید سازمان ها ادعا می کنند که کارکنان بزرگترین داراییشان هستند اما به حرفشان عمل نمی کنند و همانطور که سازمان ها نسبت به کارکنان تعهدشان کم است، این انتظار وجود دارد که تعهد کارکنان به سازمان نیز کم باشد.
- از طرف دیگر سازمان هایی وجود دارند که می توانند با افزایش تعهد سازمانی کارکنانشان سود اقتصادی بیشتری برایشان فراهم کنند. در این دیدگاه تعهد کارکنان نه تنها غیر مرتبط نیست بلکه می تواند به موفقیت مالی منجر شود و بسیار مهم است.
انواع تعهد :
تعهد نگرشی :
این تعهد نتیجه ی میزان دلبستگی و علاقه مندی فرد به سازمان و هدف های سازمان است. و از سه طریق مشخص می شود :
- میزان اعتقاد فرد به اهداف و ارزش های سازمان
- میزان تلاش و کوشش فرد برای تحقق آرمان ها و اهداف سازمان
- ماندن در سازمان و ترک نکردن آن
تعهد رفتاری :
این تعهد ارتباط مسقیم با سود فرد دارد و نتیجه ی معامله ای است که میان فرد و سازمان اتفاق افتاده. در واقع میزان تعهد فرد به میزان ارزش و پاداشی که برای اون تعیین شده بستگی دارد.
تعهد هنجاری :
این تعهد بر پایه ی ویژگی های درونی فرد می باشد .
نتیجه گیری :
کارکنان اصلی ترین سرمایه های یک سازمان محسوب می شوند. هر چه عملکرد نیروی انسانی با کیفیت تر باشد، رشد و دست یابی سازمان به اهداف، میسرتر خواهد بود.
بنا بر این باید بهبود کیفیت نیروی کار جز وظایف مهم مدیریت قرار گیرد. زیرا این امر هم به نفع سازمان هاست و هم به نفع کارکنانشان. با توجه به این که هر چه افراد خود را بیشتر جز سازمان بدانند و ارزش های آن را بپذیرند، تلاش بیشتری برای رسیدن سازمان به اهداف تعیین شده می کنند، احتمال موقثیت سازمان بیشتر خواهد بود
همچنین چگونگی عملکرد، یکی از مهمترین عوامل موثر بر موفقیت سازمان است بنابر این باید عوامل موثر بر عملکرد کارکنان شناسایی، بررسی و تقویت شوند.
از طرف دیگر تعهد نوعی نگرش و احساس درونی فرد نسبت به سازمان، شغل یا گروه است که در قضاوت ها، عملکرد، و وفاداری وی نسبت به سازمان تاثیر گذار است. بسته به ماهیت یک سازمان، میزان وفاداری آن در سرنوشت و بقایش تاثیر گذار است. حال اگر این سازمان به اقتضای ماهیت خود با مسائل انسانی، مالی، و حساسیت هایی از این نوع رو به رو باشد، اهمیت تعهد سازمانی کارمندان نسبت به آن دو چندان خواهد شد.
