تهران- ایرنا- مترجم و ناظر ترجمه کتاب‌های نشر هرمس که با استفاده از هوش مصنوعی ترجمه شده‌اند، گفت: متن ترجمه‌شده با هوش مصنوعی با ترجمه مترجمان حرفه‌ای، بین ۶۰ تا ۷۰ درصد اختلاف داشت.
به گزارش روز دوشنبه گروه فرهنگی ایرنا، نشر هرمس به‌تازگی ۱۰ عنوان کتاب در زمینه‌های فلسفه و روان‌شناسی و علم را با استفاده از هوش مصنوعی ترجمه و دیروز، ۱۴ ادیبهشت ۱۴۰۴، از آن‌ها رونمایی کرد.
محمد قلی‌پور، درباره فرآیند ترجمه این آثار گفت: زمانی که این پیشنهاد به من داده شد، بسیاری گفتند قمار بزرگی است ولی نگاه ما به این فرایند مانند پروژه‌ای کارآمد بود و نتایج توجیه‌پذیری برای ما به‌همراه داشت. در ترجمه این کتاب‌ها از ابزارهای مختلف هوش مصنوعی مانند چت جی پی تی (ChatGPT) استفاده شده است.
هوش مصنوعی مترجم را حذف نخواهد کرد
وی درباره میزان پیشرفت هوش مصنوعی در ترجمه کتاب گفت: هوش مصنوعی برای زبان فارسی کارآمد نیست و معتقدم هوش مصنوعی فاقد روح انسانی است. به تکامل تدریجی فناوری باور دارم و معتقدم نقش مترجم، همان‌طورکه از ابتدا ثابت نبوده است، در ادامه نیز ثابت نخواهد ماند و تغییر خواهد کرد؛ اما این به‌معنای حذف مترجم نیست.
بر اساس گفته‌های قلی‌پور، سنجش فاصله ترجمه انسانی و هوش مصنوعی یکی از محورهای اصلی این پروژه بوده است و در آن، ۱۰ کتاب در حوزه‌های فلسفه و روان‌شناسی و علم آزمایش شدند. مترجمان انسانی این کتاب‌ها شامل سه گروه بودند: مترجمان حرفه‌ای و دانشجویان رشته ادبیات انگلیسی دانشگاه تهران و دانش‌آموختگان آموزشگاه‌های زبان انگلیسی.
او درباره نتیجه‌ی این آزمایش گفت: متن ترجمه‌شده با هوش مصنوعی با ترجمه مترجمان حرفه‌ای، بین ۶۰ تا ۷۰ درصد اختلاف داشت. این آمار برای دانشجویان دانشگاه تهران به ۳۰ تا ۵۰ درصد و برای دانش‌آموختگان آموزشگاه‌های زبان انگلیسی به ۱۰ تا ۱۵ درصد رسید.
مهدی فیروزان، رئیس هیات‌مدیره نشر هرمس، گفت: در طول تاریخ، فناوری‌های متعددی پدید آمده است. آیا همه این فناوری‌ها مصون از خطر بوده‌اند؟ خیر؛ ولی به میزانی که ما با این فناوری‌ها آشنا باشیم، می‌توانیم آسیب‌های آینده آن را شناسایی کنیم. مادامی که صرفاً مصرف‌کننده هوش مصنوعی باشیم، نمی‌توانیم در آینده آن دخالت کنیم. باید در نظر بگیریم که زیست بشر با هوش مصنوعی درگیر است، حوزه نشر که وظیفه تولید علم دارد، باید جلوتر از هر حوزه دیگر وارد هوش مصنوعی شود.
ویرایش سه‌باره کتاب‌های ترجمه‌شده با هوش مصنوعی
فیروزان به این موضوع اشاره کرد که وظیفه نهادهای دولتی مانند وزارت ارشاد و کتابخانه ملی است که جلوتر از دیگران در این مسیر قدم بردارند. ما در هیات‌مدیره هرمس سه مصوبه داریم: اول اینکه غفلت از هوش مصنوعی مانند هر فناوری فراگیر دیگر، درجازدن و ناپایداری را به همراه دارد و در آینده قدرت حل مسئله را از ما خواهد گرفت؛ با تفکر انتقادی وارد هوش مصنوعی شویم و زنجیره استدلال و تجربه را تا پایان منطقی ادامه دهیم؛ سوم اینکه بین جمعیت و نوآوری ارتباط وجود دارد و قصد داریم به سهم خود در این حوزه قدم برداریم.
مرتضی کاردر، مدیرعامل نشر هرمس، نیز درباره دلیل حرکت این نشر به این سمت گفت: بیش از یک سال است که در نشر هرمس درگیر دو حوزه بوده‌ایم: اول کتاب‌هایی درباره هوش مصنوعی مانند کتاب «چشم خدایگان؛ تاریخ اجتماعی هوش مصنوعی» و دوم کتاب‌هایی که با هوش مصنوعی ترجمه شده‌اند.
کاردر درباره روند ترجمه این کتاب‌ها با هوش مصنوعی افزود: کتاب‌های فعلی که نشر هرمس با هوش مصنوعی ترجمه کرده است، زیرنظر نیروی انسانی سه بار ویرایش شده‌اند؛ زیرا ترجمه زبان فارسی با هوش مصنوعی تاکنون از حالت ماشینی خارج نشده است. تأکید ما در این مسیر بر این است که پیکره زبان فارسی را در این حوزه تقویت کنیم و تا زمانی که پیکره زبان فارسی در هوش مصنوعی گسترش نیابد، نمی‌توان انتظار ترجمه‌ای غیرماشینی داشت.
وی در پایان صحبت‌هایش افزود: نشر هرمس فارغ از نوع استقبال از این کتاب‌ها، به مسیر خود در زمینه استفاده از هوش مصنوعی برای ترجمه کتاب ادامه خواهد داد.
