هوش مصنوعی تشنگی زمین را درمان کرد

برنا – گروه علمی و فناوری: در جهانی که هر روز با کمبود منابع آبی دست و پنجه نرم می‌کند، هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین راهکارهایی نویدبخش برای پیش‌بینی و مدیریت بحران خشکسالی ارائه داده‌اند؛ راهکارهایی که شاید آینده آب را از دل داده‌ها بنویسند.

در عصر تغییرات اقلیمی و کمبود منابع طبیعی، چالش‌هایی همچون خشکسالی دیگر فقط بحران‌های منطقه‌ای یا مقطعی نیستند؛ بلکه به تهدیدی جهانی برای امنیت غذایی، ثبات اقتصادی و زیست‌پذیری سیاره تبدیل شده‌اند. در این میان، فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی، کلان‌داده و رایانش ابری، افق‌های تازه‌ای را پیش روی مقابله با این بحران‌ها گشوده‌اند.

انقلاب هوش مصنوعی، پایانی برای خشکسالی‌ها با یک الگوریتم

رایانش ابری، کلان‌داده و هوش مصنوعی در حال بازتعریف شیوه پیش‌بینی و مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی، از جمله خشکسالی هستند. در این راستا آدتونجی (جوزف) آیود، کارشناس برجسته فناوری اطلاعات، از نقش پررنگ هوش مصنوعی در تأمین امنیت آبی جهانی گفت. آیود که مسیر حرفه‌ای خود را از مهندسی فیزیک و الکترونیک آغاز کرده و از مهندسی پخش تا توسعه نرم‌افزار و هوش مصنوعی پیش رفته، حالا تمرکز خود را روی راه‌حل‌های اقلیمی مبتنی بر داده و هوش مصنوعی قرار داده است.

وی در توضیح این مسیر گفت: یک روز یکی از دوستانم از من خواست ژنراتوری را در زمان خاصی خاموش کنم. این تجربه باعث شد بفهمم برخی مسائل تنها با هوشمند کردن دستگاه‌ها قابل حل هستند. همین تجربه ساده، نقطه شروع ورود او به دنیای هوش مصنوعی شد. آیود از سال ۲۰۱۵ به طور تخصصی در حوزه تحلیل داده‌ها و توسعه راه‌حل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی فعالیت می‌کند.

هوش مصنوعی، کلید پیش‌بینی دقیق خشکسالی

خشکسالی یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی قرن حاضر است که نه‌تنها امنیت غذایی و منابع آب، بلکه ثبات اجتماعی و اقتصادی کشور‌ها را هم تهدید می‌کند. آیود معتقد است: در این بحران، هوش مصنوعی نقش حیاتی ایفا می‌کند. هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند؛ اما همچنان شهود و دیدگاه انسانی جایگاه خود را حفظ خواهد کرد.

در حالی‌ که سیاست‌های دولت‌ها و رفتار‌های انسانی بر روند خشکسالی تأثیرگذار هستند، توانایی هوش مصنوعی در تحلیل حجم عظیمی از داده‌های آب‌وهوایی، این فناوری را به ابزاری کارآمد برای پیش‌بینی و کاهش اثرات خشکسالی تبدیل کرده است. به گفته آیود، میزان دقت پیش‌بینی‌های آب‌وهوا با کمک الگوریتم‌های هوش مصنوعی به بیش از ۹۰ درصد رسیده است؛ عددی که به‌وضوح نشان‌دهنده تحولی اساسی در این حوزه است.

مدیریت هوشمند منابع آب با کمک هوش مصنوعی

یکی از مهم‌ترین کاربرد‌های هوش مصنوعی در مقابله با خشکسالی، تلفیق این فناوری با سیستم‌های آبیاری هوشمند است. آیود بر این باور است که راه‌حل خشکسالی تنها تأمین آب بیشتر نیست؛ بلکه مدیریت درست آب در کشاورزی و حفظ منابع موجود اهمیت کلیدی دارد.

وی در این باره اظهار داشت: اگر فقط آب بیشتری به خاک بدهید، خطر فرسایش خاک و از دست رفتن مواد مغذی وجود دارد. هوش مصنوعی به شما می‌گوید در چه زمانی، چه میزان و با چه روشی باید آبیاری انجام شود.

از ترکیب داده‌های ماهواره‌ای، حسگر‌های زمینی و تحلیل الگوریتم‌های پیشرفته، هوش مصنوعی به کشاورزان این امکان را می‌دهد که مصرف آب را بهینه و بازده محصولات را افزایش دهند. با این حال آیود هشدار می‌دهد که داده‌های ماهواره‌ای بیشتر برای نظارت منطقه‌ای مناسب‌اند و در مقیاس محلی، نیاز به داده‌های دقیق‌تری وجود دارد.

الگو‌های موفق و بومی مقابله با خشکسالی

کشور‌هایی مانند مالی و بورکینافاسو که به دلیل نداشتن دسترسی به دریا، نمی‌توانند از آب‌شیرین‌کن‌ها استفاده کنند و باید به سراغ راهکار‌های بومی‌تر بروند. در بورکینافاسو، یک کشاورز محلی با روش ساده حفر گودال و افزودن کود آلی، زمین‌های خشک و غیرقابل استفاده را دوباره سرسبز کرد نمونه‌ای از نبوغ انسانی بدون نیاز به فناوری‌های گران‌قیمت.

زیرساخت ابری؛ قلب تپنده هوش مصنوعی

آیود در بخش دیگری از صحبت‌هایش به اهمیت رایانش ابری در توسعه هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: رایانش ابری، مثل AWS و Firebase، این امکان را به شرکت‌ها می‌دهد که بدون دغدغه زیرساخت، پروژه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی را به شکل مقیاس‌پذیر اجرا کنند.

وی از تجربه سازمان‌هایی گفت: به دلیل تکیه بر سرور‌های داخلی، در طول زمان دچار بحران در مقیاس‌پذیری شده‌اند. در مقابل، سرویس‌های ابری به‌طور خودکار زیرساخت را متناسب با تقاضا گسترش می‌دهند و مسیر رشد پروژه‌ها را هموار می‌کنند.

با این وجود آیود معتقد است که رشد سریع هوش مصنوعی در آینده نزدیک، منابع محاسباتی موجود را پشت سر خواهد گذاشت و تنها راه‌حل، ورود به دنیای محاسبات کوانتومی است.

هوش مصنوعی، رقیب انسان یا همراه او؟

آیود در پایان نگرانی‌های رایج در خصوص جایگزینی انسان توسط هوش مصنوعی را رد کرد و گفت: مردم تصور می‌کنند هوش مصنوعی مشاغل را از بین می‌برد، اما واقعیت این است که هوش مصنوعی مشاغل جدید و تخصص‌های تازه‌ای ایجاد خواهد کرد.